|
|
|
|
Ten artykuł
od 2011-02 wymaga zweryfikowania podanych informacji. |
Należy podać wiarygodne
źródła, najlepiej w formie przypisów bibliograficznych. |
Część lub nawet wszystkie informacje w artykule
mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą
zostać zakwestionowane i usunięte. |
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia
PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja
Bibliotek Cyfrowych • BazHum • RCIN • Internet
Archive (texts / inlibrary) |
|
Po wyeliminowaniu niedoskonałości
należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego
artykułu. |
Jerzy II Rakoczy |
|
|
|
|
|
Książę
Siedmiogrodu |
|
Okres |
|
od 1648 |
Poprzednik |
do 1657 |
Następca |
Jerzy I Rakoczy |
Książę
Siedmiogrodu |
Franciszek
Rhedey |
Okres |
|
od 1659 |
Poprzednik |
do 7 czerwca 1660 |
Następca |
Achacy Barcsay |
Dane biograficzne |
Jan Kemeny |
Data
i miejsce urodzenia |
|
30
stycznia 1621 |
Data i miejsce śmierci |
Sárospatak |
7
czerwca 1660 |
|
Wielki
Waradyn |
Ojciec |
|
Matka |
Jerzy I Rakoczy |
|
Zuzanna Lórántfy |
Żona |
|
Dzieci |
Zofia Batorówna |
|
Franciszek I Rakoczy |
Jerzy II Rakoczy nazwisko zapisano również
jako Ragotzovius, Ragotzius, Ragotzi, Ragotzki, Ragotzky,
właśc. II. Rákóczi György (ur. 30
stycznia 1621 w Sárospatak, zm. 7 czerwca 1660 w Wielkim
Waradynie) – syn Jerzego I Rakoczego, mąż Zofii Batory,
ojciec Franciszka I Rakoczego. |
Multimedia w
Wikimedia Commons |
Życiorys[edytuj | edytuj kod] |
Jerzy II Rakoczy le nom a
également été écrit
comme Ragotzovius, Ragotzius, Ragotzi, Ragotzki, Ragotzky,
correctement II. Rákóczi György (né le 30 janvier 1621 ŕ Sárospatak, décédé
le 7 juin 1660 ŕ Great Varadyn) - fils de George I Rákóczi, époux de Zofia
Batory, pčre de Franciszek I Rákóczi. |
Już 16 lutego 1642 roku został obrany
księciem Siedmiogrodu, był
lennikiem Turcji w Mołdawii i Wołoszczyźnie.
Był protestantem wyznania kalwińskiego. |
Biographie[modifier | modifier
le code] |
W 1653 roku zawarł sojusz z Rzecząpospolitą, 27 lipca
1654 r. otrzymał nawet indygenat polski[1], jednak nie przyszedł jej z pomocą w
trakcie najazdu szwedzkiego[2]. Za to w 1656 roku sojusz zaproponowali mu Szwedzi w
zamian za Ruś Czerwoną i tytuł wielkiego
księcia Halicza. Rakoczy jednak 7 września 1656 roku
zawarł traktat wieczystej przyjaźni z powstańcami Bohdana
Chmielnickiego i nadal prowadził rokowania ze Szwedami.
Spowodowało to wzrost pozycji Rakoczego, co z kolei zmobilizowało
Habsburgów do wsparcia Jana Kazimierza, ponieważ obawiali się,
że Rakoczy będący lennikiem Turcji może
dążyć do zjednoczenia Węgier. W związku z
tym Ferdynand III podpisał 1 grudnia 1656 roku przymierze z
Rzecząpospolitą. |
Déjŕ le 16 février 1642, il est
élu prince de Transylvanie, il est vassal de la Turquie en Moldavie et en
Valachie. Il était protestant de confession calviniste. |
6 grudnia 1656 roku Rakoczy podpisał ze Szwedami
w Radnot na Węgrzech (obecnie na terytorium Rumunii)
tzw. traktat w Radnot, na mocy którego miał się dokonać
rozbiór Rzeczypospolitej, a Rakoczy miał otrzymać
m.in. Mazowsze i Małopolskę wraz z dochodowymi
złożami soli. |
En 1653, il fait alliance avec
le Commonwealth, le 27 juillet 1654, il reçoit męme un indigčne polonais[1],
mais il ne lui vient pas en aide lors de l'invasion suédoise[2]. Cependant,
en 1656, les Suédois lui proposčrent une alliance en échange de la Ruthénie
rouge et du titre de grand-duc de Halych. Cependant, le 7 septembre 1656,
Rakoczy conclut un traité d'amitié éternelle avec les insurgés de Bohdan
Khmelnytsky et poursuit les négociations avec les Suédois. Cela a entraîné
une augmentation de la position de Rákóczi, qui ŕ son tour a mobilisé les
Habsbourg pour soutenir John Casimir, car ils craignaient que Rákóczi, qui
était un vassal de la Turquie, ne cherche l'unification de la Hongrie. Par
conséquent, Ferdinand III a signé une alliance avec le Commonwealth le 1er
décembre 1656. |
|
Le 6 décembre 1656, Rakoczy
signa avec les Suédois ŕ Radnot en Hongrie (maintenant en Roumanie) le
soi-disant le traité de Radnot, en vertu duquel le Commonwealth
polono-lituanien devait ętre divisé, et Rakoczy devait recevoir par ex.
Mazowsze et Małopolska avec des gisements de sel
rentables. |
Obrona Przemyśla przed wojskami Rakoczego
w 1657 |
|
|
Défense
de Przemyśl contre l'armée de Rákóczi en 1657 |
Erik Dahlbergh, Połączenie się wojsk Karola Gustawa i
Rakoczego pod Ćmielowem, 12 kwietnia 1657 |
|
Erik Dahlbergh, 13 maja 1657 – zajęcie Brześcia
Litewskiego przez wojska Rakoczego i Karola Gustawa |
Erik Dahlbergh, Rejoindre les
armées de Charles Gustav et Rákóczi prčs d'Ćmielów, 12 avril 1657 |
|
Erik Dahlbergh, 13 mai 1657 -
occupation de Brest-Litovsk par l'armée de Rákóczi et Carl Gustav |
Jerzy
Rakoczy u Karola Gustawa pod Modliborzycami |
|
|
Jerzy Rakoczy chez Karol Gustav
prčs de Modliborzyce |
Erik Dahlbergh, Przejście wojsk szwedzkich i siedmiogrodzkich
przez Wisłę w Zakroczymiu |
|
W końcu stycznia 1657 przez Karpaty ruszyła do
Polski w kierunku na Lwów armia siedmiogrodzka w sile około 25
tys. wojska, do której w Medyce dołączyło ok. 8–10
tys. Kozaków pod dowództwem Antona Żdanowicza. |
Erik Dahlbergh, Passage des
troupes suédoises et transylvaines sur la Vistule ŕ Zakroczym |
Podszedł pod Lwów, lecz nie zdobył go, a po starciu z
niewielkimi siłami Rewery Potockiego odszedł w
kierunku Krakowa, paląc i rabując po drodze:
m.in. Duklę, Rogi, Lesko, Sanok, Łańcut, zamek
w Odrzykoniu. Nie zdobył Przemyśla (28 lutego)
i Krosna. Oblegał także Zamek w Łańcucie, lecz
też nie był w stanie zdobyć tak potężnej twierdzy.
21 marca zajął Tarnów i na czele 5 tys. żołnierzy
dotarł 28 marca do Krakowa, gdzie wzmocnił szwedzki garnizon 2,5
tys. żołnierzy pod dowództwem Jana Bethlena[3]. Następnie Rakoczy udał się na północ,
gdzie dołączył do reszty swoich wojsk i 11 kwietnia
połączył się w Modliborzycach i 12 kwietnia
pod Ćmielowem z wojskami szwedzkimi pod dowództwem króla
szwedzkiego Karola X Gustawa. Następnie Rakoczy i Karol Gustaw
przekroczyli Wisłę w Zawichoście i 19 kwietnia
zajęli Lublin, a 30 kwietnia Mińsk Mazowiecki. 8 maja
Rakoczy i Karol Gustaw podeszli pod twierdzę w Brześciu nad
Bugiem, która skapitulowała po 2 dniach, a wojska Rakoczego
zaczęły krwawo łupić okolice
(spalił Brańsk i Białą Podlaską). Około
20 maja Karol Gustaw dowiedział się, że do wojny z nim szykuje
się król Danii, więc odszedł na Pomorze, zostawiając
komendę Gustawowi Stenbockowi, z którego korpusem Rakoczy
przeszedł na zachód w kierunku Warszawy, niszcząc po drodze
doszczętnie Podlasie (spalił m.in. 20 maja Mielnik,
31 maja Drohiczyn, Nur, Brok i Pniewo). Wraz ze
Szwedami po 3 dniach oblężenia zajął 17 czerwca
Warszawę. |
Fin janvier 1657, l'armée de
Transylvanie, forte d'environ 25 000 hommes, marche vers la Pologne en
direction de Lviv ŕ travers les Carpates. armée, qui ŕ Medyka a été
rejointe par environ 8 000 ŕ 10 000. Cosaques sous le commandement
d'Anton Zhdanovich. |
Po 4 dniach okupacji Warszawy, 22 czerwca szwedzkie oddziały
Stenbocka odeszły za Karolem Gustawem w kierunki Szczecina (w
związku z przystąpieniem Danii do wojny po stronie Polski), co
postawiło Jerzego Rakoczego w ciężkiej sytuacji, ponieważ
zdawał sobie sprawę, że jego wojska prezentują
niewielką wartość bojową. Zaskoczony rozwojem sytuacji
zaczął wraz z Kozakami szybko wycofywać się na południowy
wschód, tym bardziej że na rozkaz króla Jana Kazimierza zaczął
go ścigać dziesięciotysięczny korpus polskiej
jazdy Stefana Czarnieckiego, który – porzuciwszy pościg za wojskami
szwedzkimi – połączył się w Częstochowie z
jazdą litewską Aleksandra Hilarego
Połubińskiego i sprzymierzonymi wojskami austriackimi. W
dodatku doszły Rakoczego wieści, że Jerzy Lubomirski, nie
mogąc się doczekać najazdu na Siedmiogród sprzymierzonych
Tatarów, w odwecie za najazd Rakoczego najechał na Siedmiogród,
łupiąc go bez litości. W Łańcucie 7–8
lipca postanowiono, że Czarniecki ruszy bezpośrednio za Rakoczym,
a Lubomirski z Potockim odetną Siedmiogrodzianom i
Kozakom drogę do granicy. 11 lipca wojska Czarnieckiego
doścignęły Rakoczego i zniszczyły część jego
armii w Bitwie pod Magierowem oraz odzyskały 2000 wozów z
łupami. Następnie dogoniły pozostałą
część jego uciekających wojsk podczas przeprawy
przez Pełtew i po połączeniu 16 lipca z hetmanami
wojska polskie dogoniły go na Podolu i rozbiły 20 lipca
w Bitwie pod Czarnym Ostrowem. |
Il s'est approché de Lwów, mais
ne l'a pas capturé, et aprčs un affrontement avec les petites forces de
Rewera Potocki, il est parti vers Cracovie, brűlant et volant sur le chemin :
par ex. Dukla, Rogi, Lesko, Sanok, Łańcut, le
château d'Odrzykoń. Il n'a pas capturé Przemyśl (28 février) et
Krosno. Il a également assiégé le château de Łańcut, mais n'a pas
non plus été en mesure de conquérir une forteresse aussi puissante. Le 21
mars, il prend Tarnów et dirige 5 000 hommes. les soldats ont atteint
Cracovie le 28 mars, oů ils ont renforcé la garnison suédoise de 2,5 mille.
soldats sous le commandement de Jan Bethlen[3]. Puis Rakoczy se dirigea
vers le nord, oů il rejoignit le reste de ses troupes et le 11 avril, ŕ
Modliborzyce et le 12 avril prčs d'Ćmielów, il rejoignit l'armée
suédoise sous le commandement du roi suédois Charles X Gustav. Ensuite,
Rakoczy et Karol Gustaw ont traversé la Vistule ŕ Zawichost et le
19 avril, ils ont pris Lublin, et le 30 avril, Mińsk
Mazowiecki. Le 8 mai, Rakoczy et Karol Gustav se sont approchés de la
forteresse de Brześć sur la rivičre Bug, qui a capitulé aprčs 2
jours, et l'armée de Rakoczy a commencé ŕ piller la région dans le sang (il a
brűlé Brańsk et Biała Podlaska). Vers le 20 mai, Carl Gustav apprit
que le roi du Danemark se préparait ŕ la guerre avec lui, il partit donc pour
la Poméranie, laissant le commandement ŕ Gustaw Stenbock, avec le corps duquel
Rakoczy se dirigea vers l'ouest en direction de Varsovie, détruisant
complčtement Podlasie en cours de route (il brűla, entre autres, Mielnik le
20 mai, Drohiczyn, Nur, Brok et Pniewo le 31 mai). Avec les Suédois, aprčs 3
jours de sičge, il prend Varsovie le 17 juin. |
Rakoczy po ucieczce Kozaków Antona Żdanowicza porzucił
tabory i z resztkami swoich sił wycofał się
do Międzyboża, na zachód od którego wybudował niewielkie
fortyfikacje bastionowe, po czym zaproponował kapitulację,
którą książę Jerzy Lubomirski przyjął 23 lipca.
Rakoczy na mocy zawartej umowy zerwał sojusz ze Szwecją,
zobowiązał się wyprowadzić swoje oddziały z
okupowanych miast Krakowa i Brześcia Litewskiego oraz zapłacić
Rzeczypospolitej reparacje wojenne w wysokości 1,2 mln złotych.
Poza tą kwotą zobowiązał się wypłacić 1
mln złotych żołnierzom armii polskiej i 2 mln dowódcom. Polacy
pozwolili mu odejść do Siedmiogrodu, jednak 26 lipca
pod Skałatem natknął się na idących z
południa sprzymierzonych z Rzecząpospolitą Tatarów, którzy go
zaatakowali. Rakoczy porzucił swoje wojska, zostawiając
dowództwo Janosowi Kemenyowi. W ciągłych walkach Węgrzy
okopali się w warownym obozie
w Wiśniowczyku koło Trembowli, jednak 31 lipca
Tatarzy zdobyli obóz. Zginęło wtedy 500 Węgrów, a
w jasyr poszło 11 tysięcy Węgrów i Mołdawian.
Tym samym armia siedmiogrodzka przestała istnieć. 4 sierpnia 1657
r. do garnizonu węgierskiego w Krakowie dotarł rozkaz Rakoczego,
nakazujący dowodzącemu nim Janowi Bethlenowi poddanie
Krakowa. |
Aprčs 4 jours d'occupation de
Varsovie, le 22 juin, les troupes suédoises de Stenbock suivent Karol Gustav
vers Szczecin (en raison de l'entrée en guerre du Danemark aux côtés de la
Pologne), ce qui met Jerzy Rakoczy dans une situation difficile, car il est
conscient que ses troupes ont peu de valeur au combat. Surpris par
l'évolution de la situation, lui et les Cosaques commencčrent ŕ se replier
rapidement vers le sud-est, d'autant plus que, sur ordre du roi Jean Casimir,
il fut poursuivi par le dix milličme corps de la cavalerie polonaise de
Stefan Czarniecki, qui, abandonnant la poursuite des troupes suédoises,
rejoignit ŕ Częstochowa la cavalerie lituanienne d'Aleksander Hilary
Połubiński et les troupes autrichiennes alliées. De plus, la
nouvelle parvint ŕ Rakoczy que Jerzy Lubomirski, impatient de l'invasion de
la Transylvanie par les Tatars alliés, avait envahi la Transylvanie en
représailles ŕ l'invasion de Rakoczy, la pillant sans pitié. Ŕ
Łańcut, les 7 et 8 juillet, il a été décidé que Czarniecki irait
directement aprčs Rakoczy, et que Lubomirski et Potocki couperaient le chemin
de la frontičre ŕ la Transylvanie et aux Cosaques. Le 11 juillet, l'armée de
Czarniecki rattrapa Rakoczi et détruisit une partie de son armée lors de la
bataille de Magiowo et récupéra 2 000 wagons avec du butin. Ensuite, ils ont
rattrapé le reste de ses troupes en fuite en traversant le Peltew, et aprčs
avoir rejoint les hetmans le 16 juillet, l'armée polonaise l'a rattrapé en
Podolie et l'a vaincu le 20 juillet lors de la bataille de Czarny Ostrów. |
Rakoczy musiał zapłacić
Rzeczypospolitej kontrybucję w wysokości 3 mln
złotych, stracił wszystkie łupy wojenne, a niedobitki jego
armii znalazły się w tatarskiej niewoli. Wkrótce na Siedmiogród uderzyli Turcy,
pozbawiając Rakoczego wpływów w Mołdawii. Rakoczy
stracił życie w walkach o tron siedmiogrodzki – zmarł po tym,
jak 2 czerwca 1660 roku został ciężko ranny w bitwie pod
Floreşti/Gilău (węg. Szászfenes/Gyalu) koło
miasta Kluż-Napoka (węg. Kolozsvár). |
Aprčs l'évasion des cosaques
d'Anton Żdanowicz, Rakoczy abandonna les camps et avec le reste de ses
forces se retira ŕ Międzyboż, ŕ l'ouest de laquelle il construisit
de petites fortifications bastionnées, puis proposa la capitulation, ce que
le prince Jerzy Lubomirski accepta le 23 juillet. En vertu de l'accord
conclu, Rakoczy a rompu l'alliance avec la Sučde, s'est engagé ŕ déplacer ses
troupes hors des villes occupées de Cracovie et Brest-Litovsk et ŕ verser des
réparations de guerre ŕ la République de Pologne d'un montant de 1,2 million
de zlotys. En plus de ce montant, il s'est engagé ŕ verser 1 million de PLN
aux soldats de l'armée polonaise et 2 millions de PLN aux commandants. Les
Polonais le laissent partir en Transylvanie, mais le 26 juillet, prčs de
Skałat, il rencontre des Tatars venant du sud, alliés ŕ la République de
Pologne, qui l'attaquent. Rakoczy a abandonné ses troupes, laissant le
commandement ŕ Janos Kemeny. Dans des combats constants, les Hongrois ont
creusé dans le camp fortifié de Wiśniowczyk prčs de Trembowla, mais le
31 juillet, les Tatars ont capturé le camp. 500 Hongrois sont alors morts et
11 000 Hongrois et Moldaves sont allés en captivité. Ainsi, l'armée de
Transylvanie a cessé d'exister. Le 4 aoűt 1657, un ordre de Rákóczi arriva ŕ
la garnison hongroise de Cracovie, ordonnant ŕ son commandant, Jan Bethlen,
de rendre Cracovie. |
|
Rakoczy a dű payer une
contribution de 3 millions de zlotys ŕ la République, a perdu tout le butin
de guerre et les restes de son armée se sont retrouvés en captivité tatare.
Bientôt, les Turcs ont attaqué la Transylvanie, privant Rákóczi d'influence
en Moldavie. Rakoczy a perdu la vie dans les batailles pour le trône de
Transylvanie - il est mort aprčs avoir été gričvement blessé le 2 juin 1660
lors de la bataille de Floreşti/Gilău (hongrois Szászfenes/Gyalu)
prčs de la ville de Cluj-Napoca (hongrois Kolozsvár). |
|
|
|
|
|
|
https://dbpedia.org/page/Polish%E2%80%93Lithuanian_Commonwealth |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|